Afazi Nedir?
Afazi; Beynin dil ve konuşmadan sorumlu bölgelerinin tümüne ya da bir kısmına görülen fiziksel hasar veya felç sonucu ortaya çıkan dil ve konuşma bozukluğudur.
Afazinin Belirtileri Nelerdir?
- Başlıca belirtileri;
- Konuşmada güçlük
- Adlandırmada güçlük
- Anlamada güçlük
- Okuma-yazmada güçlük
- Konuşmada garip ve uygun olmayan kelimeler kullanma olarak sıralanabilir.
Afazi Çeşitleri Nelerdir?
Afazi türlerinin semptomları değişiklik göstermektedir. Yaygın görülen türleri ise:
Tutuk Afazi: Bu tür afazinin görüldüğü kişiler ne demek istediğini bilir ancak fikirlerini söylemede ve başkalarıyla iletişim kurmada zorluk yaşar. “Dilimin ucunda, ama bir türlü söyleyemiyorum.” Tabiri bu tür için kullanılır. Tutukluk hem yazılı hem de sözlü iletişimde görülmektedir.
Akıcı Afazi: Bu tür afazinin görüldüğü kişiler sağlıklı işitmesine ve okuyabilmesine rağmen anlamlandırmada güçlükler yaşar. Çoğunlukla nasıl ve nerede kullanıldığına bakmaksızın kelimeleri sadece gerçek anlamlarıyla algılarlar. Akıcı bir konuşma mevcut fakat anlamlı üretim oldukça kısıtlıdır.
Anomik Afazi (akıcı): Bu hastalar akıcı ve anlaşılır konuşurlar fakat adlandırma da güçlük yaşarlar. Algılamada sorun yaşamamalarına rağmen nesneleri adlandıramaz ya da kullanmak istedikleri kelimeyi hatırlamakta güçlük yaşarlar. Arıca sözlü ve yazılı anlatımda da güçlük çekerler.
Global Afazi: Afazinin en şiddetli türüdür. Genellikle kişi felç geçirdikten hemen sonra görülür. Bu tür afazinin görüldüğü kişiler konuşma ve anlama güçlüğü çekmelerinin yansıra okuma ve yazma becerilerini de yitirirler.
Progresif Afazi: Nadir görülen bir afazi türü olan progresif afazide kişiler konuşma, okuma, yazma ve anlama becerilerini yavaş yavaş kaybederler. Hastalar el işaretleri ya da mimik gibi alternatif iletişim yollarını kullanmayı tercih etmeye başlarlar.
Afazi, hafif ya da şiddetli görülebilir. Hafif afazi görülen kişiler konuşup sohbet edebilir ancak kelimeleri bulmada ya da karmaşık konuşmaları anlamada güçlük çekebilirler. Şiddetli afazi ise kişinin iletişim kabiliyetini büyük ölçüde etkilemekte, hastalar etkili iletişim kurmada ya da konuşulanı anlamada ciddi ölçüde güçlükler yaşar.
Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi belli başlı faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir:
- Hastanın yaşı
- Beyin hasarının sebebi
- Afazi türü
- Lezyonunun konumu ve büyüklüğü
Afazili bireylerde dil ve konuşma terapisi uygulamaları belirtilerin hafiflemesine yardımcı olmaktadır. Terapilerde hastaların konuşma ve iletişim becerilerini geliştirmeye yardımcı müdahale teknikleri kullanılarak, iletişim rehabilitasyonu hedeflenmektedir. Uygulanan teknikler ile kişilerin tekrar sağlıklı iletişim kurabilecek dil ve konuşma yetilerini kazanımları amaçlanmaktadır.
